دانشگاه‌های مجازی یکی از جدیدترین و کارآمدترین شکلهای آموزش از راه دور هستند که در سراسر جهان نقش بسزایی در آموزش فراگیران به عهده گرفته اند. دانشگاه‌های مجازی مفهوم کلاس‌های سنتی را تغییر داده‌اند. بسیاری از فعالیت‌هایی که در کلاس‌های مجازی صورت می‌گیرد مشابه آنهایی هستند که در برنامه‌ها و کلاس‌های درس سنتی انجام می‌شود، اما ماهیت و فضایی که این فعالیت‌ها در آن انجام می‌شود متفاوت است. در کلاس‌های مجازی دانشجویان در بعضی از دوره‌ها به صورت ویدئو کنفرانس شرکت می‌نمایند و از نرم‌افزارهایی استفاده می‌کنند که امکان برقراری ارتباط را برای دانشجویان در نقاط مختلف فراهم می‌سازد. ورود به این دوره‌ها از طریق رایانه شخصی در خانه یا در محیط کار با اتصال به اینترنت امکان‌پذیر است. در این نوع آموزش با تعداد محدودی استاد میتوان دانشجویان بسیاری را پوشش داد. امروزه صدها دانشگاه معتبر در سراسر دنیا دروس و رشته‌های دانشگاهی خود را از طریق اینترنت در دوره‌هایی ارائه می‌کنند که تنوع رشته‌ها و دروس ارائه شده با این روش بسیار زیاد است.
ویژگیهای مهم دانشگاه مجازی عبارتند از:
عدم نیاز به حضور فیزیکی استاد و دانشجو: از آنجا که در این نوع دانشگاه غالب ارتباطات از طریق شبکه اینترنتی است، لزومی به حضور فیزیکی استاد و دانشجو در کلاس نیست. تنها کافی است دانشجو با استاد از طریق کامپیوتر از منزل یا نزدیک‌ترین مرکز متصل به شبکه به دانشگاه مجازی متصل شود و از امکانات آن استفاده کند.
عدم وابستگی کلاس درس به زمان خاص: دسترسی شبانه‌روزی به کلاس درس در دانشگاه مجازی به استفاده‌کنندگان امکان می‌دهد به جای غیبت از محل کار، در فرصت‌ها و اوقات فراغت به یادگیری بپردازند. این سیستم آموزشی را فناوری کنفرانس از راه دور در تالار کنفرانس و کلاس‌های آنلاین با حضور استاد در زمان خاص (جهت رفع اشکال) پشتیبانی میکند. ولی بخش اعظم این سیستم مبتنی بر دروسی است که دانشجو در هر زمانی می‌تواند آنها را دریافت کند.
کیفیت بالای ارائه دروس: عدم نیاز به حضور فیزیکی اساتید، این امکان را فراهم میکند که بتوان از ظرفیت اساتید برجسته ملی و بین المللی در تدریس دروس استفاده نمود. به علاوه، استفاده از فناوری‌های مدرن و متنوع چند رسانه‌ای می‌تواند منجر به ارائه مطلوب محتوای دروس گردد. در ضمن دانشجو می‌تواند محتوای دروس را چندین مرتبه مشاهده کند و از این لحاظ نیز کیفیت آموزشی بهبود می‌یابد.
پشتیبانی و ثبت‌نام از تعداد زیاد دانشجو در یک درس: در دانشگاه حضوری به دلیل محدودیت فیزیکی کلاس‌ها، این مشکل وجود دارد که دانشجویان به دلیل تکمیل ظرفیت کلاس‌ها نتوانند در درس دلخواه ثبت‌نام کنند. این مشکل در دانشگاه مجازی به شکل کمتری وجود دارد.
صرفه‌جویی در هزینه: از منظر صرفه‌جویی در هزینه، میتوان به مواردی همچون کاهش نیاز به ساختمان‌های متعدد اداری، صرفه‌جویی قابل ملاحظه در هزینه تشکیل جلسات درسی، سمینارها، سفر اساتید و دانشجویان، برگزاری امتحانات، و تهیه جزوات و کتاب اشاره کرد. به علاوه، دسترسی ساده تر به کتابخانه دیجیتال و منابع آموزشی، سرعت در امور اداری، حق انتخاب دانشجویان در تعیین دوره‌های آموزشی، و نیاز کمتر به مدرسان تمام وقت از مزایایی آموزش مجازی محسوب می‌شوند.
